Cmentarz na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem

Powstały w XIX wieku cmentarz jest miejscem spoczynku osób zasłużonych dla Zakopanego i całego Podhala, których łączy z nim ważna historia lub wybitne osiągnięcia. Na samym początku jego funkcjonowania (okres tzw. starego cmentarza) chowano tu również zwykłych mieszkańców Zakopanego i okolicznych wiosek.

Cmentarz stanowi cenne źródło sakralnej kultury ze swoimi bogato zdobionymi w drewnie, kamieniu i metalu nagrobkami. Nekropolia zawdzięcza swoją nazwę góralskiemu słowu „brzyzek”, czyli skrawka ziemi na obrzeżach posiadłości. Nieopodal znajduje się kościół parafialny pw. Matki Bożej Częstochowskiej, powstały w pierwszej połowie XIX wieku.

Do głównych nagrobków należą miejsca pochówku – prawdziwe i symboliczne – takich osób jak Tytus Chałubiński, Stanisław Marusarz, Stanisław Witkacy, Kornel Makuszyński, Władysław Orkan, Jan Długosz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Maciej Berbeka, Bartosz Olszański. Znaczną część współczesnych pochówków stanowią pogrzeby tatrzańskich ratowników TOPR oraz przewodników.