Centrum Kultury Rodzimej 'Czerwony Dwór' w Zakopanem

Czerwony Dwór w Zakopanem
 

W przepięknej zakopiańskiej willi od 2016 (po gruntownej renowacji i remoncie) mieści się centrum kultury promujące sztukę rodzimą. W Galerii Czerwony Dwór odbywają się wystawy podhalańskich twórców, warsztaty sztuki i rzemiosła ludowego oraz wykłady i prelekcje. 

 

Czerwony Dwór mieści się w centrum Zakopanego, przy ulicy w stronę Doliny Strążyskiej, niedaleko Muzeum Karola Szymanowskiego w willi Atma.

Budynek wybudował w stylu zakopiańskim w latach 1901-1902 Wojciech Roj (bliski współpracownik Stanisława Witkiewicza) dla Oktawii Lewandowskiej, siostry Zygmunta Gnatowskiego, właściciela projektowanej przez Stanisława Witkiewicza „Koliby”. Dom nosił początkowo nazwę „Władysławka” od imienia męża O. Lewandowskiej.

W 1904 r. zamieszkał tu Artur Rubinstein. Lata pierwszej wojny światowej spędził tu Stefan Żeromski, tutaj też mieścił się „zakopiański Belweder” w listopadzie 1918 roku, kiedy to znany pisarz stał na czele zakopiańskiej Rady Narodowej i nazywano go „Prezydentem Rzeczypospolitej Zakopiańskiej”. Właśnie tutaj, w oficynie, mieszkał kompozytor Karol Szymanowski, bywał często Stanisław Ignacy Witkiewicz – obaj zaprzyjaźnieni z Arturem Rubinsteinem. Bywali u Szymanowskiego m.in.: Zofia Nałkowska, Piotr i Rafał Malczewscy, Zbigniew Uniłowski, Henryk Sztompka i wielu innych ludzi ze świata kultury.

Mniej więcej w połowie lat 20. XX w. willę kupiła pani de Pourbeix-Zakrzewska, która pokryła dach czerwoną blachą i zmieniła jej nazwę na „Czerwony Dwór”. Nazwa przetrwała do dziś.

 

Po II Wojnie Światowej budynek został przejęty i przekazany na cele oświatowe. W latach 1946-1947 było tu schronisko młodzieżowe, a następnie prewentorium Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci z Krakowa i Państwowy Dom Dziecka dla chłopców. Od 1951 r. do 2016 r. w willi znajdowało się przedszkole, które od 1954 r. nosiło imię Karola Szymanowskiego.